سفر اخیر «ویتالی ساویف» معاون نخست‌وزیر روسیه به تهران، فرصتی مناسب برای بازنگری در راهبردها با هدف تصحیح کم کاری و گسترش همکاری‌ها بود. دیدار مقام بلندپایه سرزمین یخی با دکتر مسعود پزشکیان رئیس جمهور و همچنین محمدرضا عارف معاون وی نه تنها نشان‌دهنده عزم جدی برای گسترش روابط است، بلکه تأکیدی است بر اراده مشترک دو کشور برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های گسترده و حرکت به سوی مناسبات بیشتر در عرصه‌های مختلف و فعال‌سازی پروژه‌های مهم است.
در دنیای امروز، سیاست‌های یک‌جانبه و سلطه‌جویانه غرب به‌ویژه ضرورت نزدیکی میان دو کشور مهم را بیشتر کرده است. این همگرایی سیاسی در راستای مقابله با هژمونی غرب و جلوگیری از سیاست‌های تحریمی نکته مثبتی برای طرفین است تا ضمن تقویت روابط دیپلماتیک، در عرصه‌های جهانی جایگاه خود را مستحکم‌تر کنند. این در حالی است که تهران و مسکو در بسیاری از مسائل از جمله پرونده‌های مهمی مانند سوریه، یمن و ... هم‌نظر بوده و این هم‌راستایی در سیاست خارجی می‌تواند موجب همگرایی بیشتر در سایر حوزه‌ها از جمله عرصه های مهم در ذیل شوند.
یکی از مهم‌ترین زمینه‌های همکاری، حوزه امنیتی و دفاعی است. با توجه به تحریم‌های سنگین و چالش‌های مشترک، همکاری‌های دفاعی به ابزاری حیاتی برای مقابله با تهدیدات منطقه‌ای و جهانی تبدیل شده است. این مناسبات که از مدت‌ها پیش کلید خورده نه تنها به امنیت دو کشور کمک می‌کند، بلکه در راستای حفظ ثبات در منطقه و مقابله با بحران‌ها، به ساخت یک جبهه متحد در منطقه غرب آسیا و دیگر مناطق جهان کمک می‌کند. همچنین ایران و روسیه به‌عنوان دو کشور غنی از منابع طبیعی و انرژی، ظرفیت‌های بسیار مهمی هم برای همکاری اقتصادی دارند. با توجه به اینکه هر دو از صادرکنندگان عمده انرژی هستند، همکاری‌های اقتصادی می‌تواند به سود هر دو طرف باشد. علاوه بر این، صنایع ایران و روسیه در برخی زمینه‌ها کاملاً مکمل یکدیگر هستند، به‌طوری که ایران می‌تواند در تأمین نیازهای کشاورزی، فنی و مهندسی روسیه نقش‌آفرینی کند، در حالی که مسکو می‌تواند نیازهای تهران را در حوزه‌های صنعتی و فناوری‌های پیشرفته تأمین کند. خوشبختانه در حوزه همکاری‌های اقتصادی روند خوبی در حال شکل‌گیری است، طوری که به گفته کاظم جلالی، سفیر کشورمان در فدراسیون روسیه مبادلات تجاری تهران و مسکو به موازات افزایش ۲۱ درصدی تجارت ایران با کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا در ۹ ماهه نخست ۲۰۲۴، در همین دوره حدود ۱۵ درصد رشد داشته و به ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار رسید که با تصویب موافقت‌نامه تجارت آزاد، این روند صعودی سرعت بیشتری خواهد گرفت.
در این بین یکی از پروژه‌های راهبردی که می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای در تقویت روابط اقتصادی داشته باشد، فعال‌سازی کریدور شمال-جنوب است که در دیدار پزشکیان با مقام روس مورد تأکید قرار گرفت. کریدور بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) به عنوان یک پروژه بین‌المللی میان سه کشور هند، ایران و روسیه در سال ۲۰۰۰ میلادی به توافق رسید. هدف اصلی این کریدور ایجاد یک مسیر ترانزیتی کارآمد و مقرون‌به‌صرفه برای حمل کالاها از هند به اروپا از طریق ایران است، به گونه‌ای که هزینه و زمان عبور کالا را به ترتیب ۳۰ و ۴۰ درصد نسبت به مسیر سنتی کانال سوئز کاهش می‌دهد. با گذشت ۲۴ سال از معرفی این کریدور، علاوه بر موانع نرم‌افزاری مانند فرایندهای گمرکی، مالی و بیمه‌ای، تنها بخشی از پروژه یعنی خط‌آهن رشت-آستارا، معطل مانده و هنوز به مرحله اجرایی نرسیده‌است. تکمیل و فعال‌سازی کریدور مذکور، به‌عنوان یک مسیر ترانزیتی جایگزین، قطعاً می‌تواند به کاهش وابستگی دو کشور به مسیرهای تحت کنترل غرب کمک کند و در همین حال، تسهیل تجارت و افزایش ظرفیت ترانزیتی منطقه‌ای را در پی خواهد داشت. این پروژه نه تنها از نظر اقتصادی اهمیت دارد، بلکه می‌تواند جایگاه سیاسی و اقتصادی ایران و روسیه را در سطح جهانی تقویت کند.البته در کنار مناسبات سیاسی و اقتصادی، توسعه روابط اجتماعی و فرهنگی که موجب شناخت بیشتر دو ملت از یکدیگر می‌شود، از اهمیت بالایی برخوردار است. تبادل فرهنگی، گردشگری و ارتباطات مردم‌بامردم میان ایران و روسیه می‌تواند زمینه‌ساز تحکیم روابط در سطح اجتماعی باشد.